1.ตั้งอยู่บนรากฐานที่มั่นคง

“…สิ่งก่อสร้างจะมั่นคงอยู่ได้ก็ที่เสาเข็ม แต่คนส่วนมากมักมองไม่เห็นเสาเข็มและลืมเสาเข็มนั้นด้วยซ้ำไป”
(พระราชดำรัส ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว)

รากฐานที่เป็น เสาเข็ม ของความรักผู้อื่นคืออะไร? ก็คือการรักตนเองนั่นเอง บางคนอาจจะพูดว่า ฉันรักเธอมากกว่ารักตัวเองซะอีก ประโยคนี้จริง ๆ น่ากลัวมาก ลองนึกดูว่าถ้า ไปกินข้าวกะเพื่อน สั่งอาหารมาคนละจาน พออาหารมาเสิร์ฟเพื่อนบอกว่า ฉันชอบจานของแกมากว่าของฉันอีก จะแปลว่าอะไร..? ก็แปลว่าเดี๋ยวมันจะแย่งเรากินน่ะสิ
คนที่รักเรามากกว่ารักตัวเองก็จะต้องคอยยุ่งวุ่นวายกับชีวิตเรา เพราะจะมาหาความสุขที่เราแทนการที่เขาหาความสุขจากชีวิตตนเองไม่ได้ นาน ๆ ไปก็จะอึดอัดกันทั้งคู่
เมื่อเรารักใครมากเกินไป เราจะเริ่มรักตัวเองน้อยลง เมื่อเราต้องทุ่มเทให้กับใคร จริง ๆ แล้วเรากำลังเบียดเบียนตนเอง ยิ่งทำมากยิ่งคาดหวังมาก คาดหวังมากถ้าผิดหวังก็ผิดหวังมาก
ถ้าไม่มีคนอื่นแล้วอยู่ด้วยตนเองไม่ได้ คือคนไม่มีเสาเข็ม ต้องยึดเกาะกับคนอื่น บางคนต้องมีคนอื่มารักก่อนถึงจะรักตนเองได้ (ช่างเป็นคนที่น่าสงสาร) คนรักตัวเองไม่ได้ก็มีแต่ปัญหา ไปรักชาวบ้านเค้าก็เอาปัญหาในตัวไปให้เค้าอีก รักตัวเองให้เป็นก่อนที่จะไปรักคนอื่นเถิดครับ เห็นแก่สันติสุขของโลกเถอะ

2.ความมีเหตุผล

“…ความรู้จักอดทน และอดกลั้นไม่ยอมตัวยอมใจให้วู่วามไปตามเหตุการณ์ ตามอคติ และอารมณ์ที่ชอบใจหรือไม่ชอบใจนั้น ทำให้เกิดมีการยั้งคิด และธรรมดาคนเรา เมื่อยั้งคิดได้แล้ว ย่อมมีโอกาสที่จะพิจารณา เรื่องที่ทำ คำที่พูด ทบทวนดูใหม่ได้อีกคำรบหนึ่ง การพิจารณาทบทวนเรื่องใดๆ ใหม่ ย่อมจะช่วยให้มองเห็นละเอียดชัดเจนขึ้น ทำให้เกิด ความเข้าใจอันกระจ่างสว่างไสว”
(พระราชดำรัส ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว)

ความรักทำให้คนตาบอด เสียมุมมองที่ดีที่ควร ความคาดหวังจากความรักยิ่งทำให้ผิดหวัง ความผิดหวังเหล่านี้ก่ออารมณ์ได้รุนแรงไม่แพ้พายุทอร์นาโดหรือสึนามิเลย เรามักจะเห็นข่าวหน้าหนึ่งเรื่องคนตายเพราะหึงหวงหรือผิดหวังในรัก เรียนมาสูง IQดี ก็ไม่แน่ว่า EQ จะดีตาม ลองวางเรื่องอารมณ์ไว้ข้าง ๆ แล้วใช้เหตุผลดูบ้าง หรืออีกวิธีที่ช่วยเพิ่มมุมมองคือการปรึกษาคนอื่ ๆ นอกเหตุการณ์ดูบ้างว่าเค้ามีมุมมองต่างจากเราอย่างไร บางทีคนยืนข้างกระดานหมากรุกอาจมองเกมได้ทะลุปรุโปร่งกว่าคนที่นั่งเล่นอยู่

3.การมีภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว

“การพัฒนาตามหลักเศรษฐกิจพอเพียง คือ การพัฒนาที่ตั้งอยู่บนพื้นฐานของทางสายกลางและความไม่ประบาท โดยคำนึงถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุมีผล การสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีในตัว ตลอดจนใช้ความรู้ ความรอบคอบ และคุณธรรม ประกอบการวางแผน การตัดสินใจ และการกระทำ” (พระราชดำรัส ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว)

โลกนี้ยังไม่มีวัคซีนป้องกันอกหัก ภูมิคุ้มกันเรื่องความรักต้องสร้างด้วยการเรียนรู้ทั้งทางตรงและทางอ้อม ถ้าผิดหวังก็ปลอบตนเองได้ว่าผิดหวังบ้างเพื่อเรียนรู้ที่จะสมหวังในคราวต่อ ๆ ไป อย่าปล่อยให้เกิดประวัติศาสตร์ซ้ำรอยเพราะไม่เรียนรู้อย่างที่อกหักซ้ำแล้วซ้ำเล่า จนถึงขั้นคิดฆ่าตัวตาย แต่หลังเหตุการณ์นี้แล้วก็เข้าใจได้เสียทีว่าความรักไม่ต้องไปหาไหนไกล เริ่มได้ที่ตัวเองรักตัวเองก่อนครับ

จริงๆ แล้วเศรษฐกิจพอเพียงยังต้องตั้งอยู่บนเงื่อนไข “คุณธรรม” ด้วย เพราะไม่มีสิ่งอื่นจะหยุดความอยากที่ไม่สิ้นสุดขอมนุษย์ได้ คงไม่ต้องสาธยายนะว่าคุณธรรมคืออะไร รักใครชอบใครแต่ใจอกุศลก็ไม่เจริญนะครับ คิดจะหลอกลวงใคร ฟันใครฟรี ก็ละอายบาปกันหน่อย บางเรื่องไม่เห็นผลกรรมทันตา แต่เมื่อขาดคุณธรรม ชีวิตไม่มีทางจะสงบสุขอย่างพอเพียงและยั่งยืนแน่ ๆ เลย